Doğru malzeme seçimi ve kullanımı bir imalat sürecinde dikkat edilmesi en önemli hususların başında gelir. Yanlış malzeme kullanımı, imalat sürecini olumsuz etkileyebileceği gibi; maliyetlerin artmasına, nihai ürün kullanım ömrünün azalmasına ve kullanım giderlerinde artışa neden olabilir. Örneğin 316 kalite paslanmaz çelik kullanılması gereken bir yerde tasarrufa yönelerek 304 kalite paslanmaz çelik kullanımı, maliyet açısından bir avantaj sağlıyor gibi görünse de; ürünün kullanım ömrüne olumsuz etki yapması yanında kullanım şartlarına bağlı olarak personel üzerinde yararlanma ve ölümlere neden olabilecek kazalara da yol açabilir.

Normal alaşımsız ve az alaşımlı çelikler korozif etkilere karşı dayanıklı olmadıklarından, bu tür uygulamalar için genellikle paslanmaz çeliklerin kullanılması gerekir. Paslanmaz çelikler mükemmel korozyon dayanımları yanında, değişik mekanik özelliklere sahip türlerinin bulunması, düşük ve yüksek sıcaklıklarda kullanılabilmeleri, şekil verme kolaylığı, estetik görünümleri gibi özelliklere sahiptirler. Paslanmaz çelikler bileşimlerinde en az %11 krom içeren bir çelik ailesidir.

Bu çeliklerin yüksek korozyon dayanımını sağlayan unsur; yüzeyi kuvvetle tutunmuş, yoğun, sünek, çok ince ve saydam bir oksit tabakasının bulunmasıdır. Krom miktarı yükseltilerek veya nikel ve molibden gibi alaşım elementleri katılarak korozyon dayanımı artırılabilir. Paslanmaz çeliklerde içyapıyı belirleyen en önemli alaşım elementleri, önem sırasına göre krom, nikel, molibden ve mangandır.

Paslanmaz çelikler 5 ana grupta toplanırlar:

  • Ferritik
  • Martenzitik
  • Ostenitik
  • Ferritik-Ostenitik (dubleks)
  • Çökeltme sertleşmesi uygulanabilen alaşımlar

Ostenitik çeliklerin temel bileşimi %18 krom ve %8 nikeldir. Ostenitik paslanmaz çelikler, biçimlendirme, mekanik özellikler ve korozyon dayanımı bakımından çok uygun bir kombinasyon sunarlar.

Ostenitik paslanmaz çelikleri başlıca özellikleri:

  • Mükemmel korozyon dayanımına sahiptirler
  • Kaynak edilebilme kabiliyetleri mükemmeldir
  • Sünek olduklarından kolay şekillendirilebilirler
  • Hijyeniktirler, temizliği ve bakımı kolaydır
  • Yüksek sıcaklıklarda iyi mekanik özelliklere sahiptirler
  • Düşük sıcaklıklarda mekanik özellikleri mükemmeldir
  • Manyetik değildirler (tavlanmış halde)
  • Dayanımları sadece pekleşme ile artırılabilir

Bileşimlerinde en az yaklaşık %11 krom bulunan çeliklerde, yüzeye kuvvetle tutunmuş, yoğun, gevrek olmayan, çok ince ve görünmeyen bir oksit tabakası bulunur. Dolayısıyla bu malzemeler kimyasal reaksiyonlara karşı pasif olduklarından; indirgeyici olmayan ortamlarda korozyona karşı direnç kazanırlar.

Ostenitik paslanmaz çelikler genellikle

  • %16 ile %26 krom,
  • %35’e kadar nikel,
  • %20’ye kadar mangan içerirler.

Nikel ve mangan temel ostenit oluşturucularıdır.

304 kalite çeliklere molibden katılarak 316 ve 317 kaliteleri üretilir ve klorürlü ortamda noktasal korozyona dayanım sağlanır. “L“ ve “S” uzantılı alaşımlarda (316L, 309S gibi) tanelerarası korozyonu önlemek için karbon oranını düşük tutma yoluna gidilmiştir.

Molibden katılması ile organik ve çeşitli mineral asitlere karşı dayanımları artar. Tam Östenitik çelikler ısıya ve asitlere dayanıklı, yüksek sıcaklık özellikleri iyi olan malzemelerdir.

Menü